SİRKÜLER ( 2024 – 17)
Konu : 2024 Takvim Yılı Ocak – Eylül Aylarını Kapsayan Geçici Vergiye İlişkin Çalışmalar Hakkında.
Kurumlar Vergisi mükellefleri vergilendirme dönemleri itibariyle Geçici Vergiye tabi kazançlarının belirlenmesinde Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 14’üncü maddesinde belirtilen giderleri hâsılatlarından indirebilecekler, Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hükümlerinin yanı sıra kurum kazancının tespitine ilişkin olarak Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yer alan hükümleri de dikkate alacaklardır.
30.09.2024 günü itibariyle oluşturulacak gelir tablosu ve verilecek geçici vergi beyannamesinin düzenlenmesi ile ilgili aşağıdaki çalışmaların yapılması uygun olacaktır.
- 09.2024 tarihi itibariyle yabancı para ve yabancı paraya endeksli hesaplar ( kasa, çek, banka, yurtiçi ve yurtdışı alınan ve verilen avanslar, kısa ve uzun vadeli banka kredileri, depozito ve teminatlar, alıcı ve satıcılar vb.) tablo haline getirilecek, oluşturulacak tabloda hesap adı, döviz cinsi, tutarı yazılacaktır.
Borsada rayici olmayan yabancı paraların 213 sayılı Vergi Usul Kanunu gereğince yılsonunda yapılacak değerlemelerine esas olmak üzere aynı kanunun 280.maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan hükümlere dayanılarak Maliye Bakanlığınca tespit edilmesi gerekmektedir. Bugüne kadarki uygulama Maliye Bakanlığınca Merkez Bankasınca 30 Eylül için ilan edilen döviz kurlarının esas alınması şeklindedir. Bu nedenle Maliye Bakanlığınca yayınlanacak VUK Genel Tebliğinde ayrı bir belirleme yapılmaması halinde aşağıda yer alan Merkez Bankasınca 30.09.2024 için yayınlanan kurlar esas alınarak değerleme işlemleri yapılabilecektir.
| Döviz Kodu | Döviz Cinsi | Döviz Alış | Efektif Alış |
| USD/TRY | ABD DOLARI | 34,0900 | 34,0662 |
| AUD/TRY | AVUSTRALYA DOLARI | 23,4192 | 23,3114 |
| DKK/TRY | DANİMARKA KRONU | 5,0907 | 5,0871 |
| EUR/TRY | EURO | 38,0180 | 37,9914 |
| GBP/TRY | İNGİLİZ STERLİNİ | 45,5408 | 45,5089 |
| CHF/TRY | İSVİÇRE FRANGI | 40,2480 | 40,1876 |
| SEK/TRY | İSVEÇ KRONU | 33,5090 | 33,4860 |
| CAD/TRY | KANADA DOLARI | 25,2514 | 25,1580 |
| KWD/TRY | KUVEYT DİNARI | 111,1174 | 109,4506 |
| NOK/TRY | NORVEÇ KRONU | 3,2235 | 3,2212 |
| JPY/TRY | JAPON YENİ | 23,7542 | 23,6663 |
- 09.2024 gününe kadar alınan veya imal edilerek aktife alınan duran varlıklarla ilgili liste oluşturulması;
a ) 2024 yılında 6.900.-TL aşmayan sabit kıymet alımları amortismana tabi tutulmayacak olup alınan veya imal edilen duran varlıkların maliyeti içinde yer alan her türlü giderin (değer artırıcı harcamalar, ömrünü artıran harcamaların) varlığın maliyetine atılması gerektiğinden bakım – onarımla ilgili harcama belgelerinin gözden geçirilerek gerekli düzeltmelerin yapılması gerekmektedir.
b ) 2024 yılında alınan veya imal edilen varlıkların finansmanı için ödenen faiz ve kur farklarının varlığın maliyetine intikal ettirilmesi gerekmektedir.
c ) Yapılmakta olan yatırımın hesabında izlenen varlık maliyetlerinden aktife alınması gerekenler 30.09.2024 tarihi itibariyle aktifleştirilecektir.
d ) Oluşturulan duran varlıklara ilişkin dosyanın güncel hale getirilmesi ve taranarak amortisman ayrılması gerekmeyen varlık maliyetlerinin gider yazılarak düzeltilmesi gerekmektedir.
e ) Şirket kayıtlarının taranarak Amortismana Tabi İktisadi Kıymet niteliğindeki varlıkların giderlerden çıkarılarak aktifleştirilmesi gerekmektedir.
f ) 373-MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI HESABINA takibin yapılabileceği şekilde alt hesap açılmak suretiyle amortismana ilişken gider kaydının yapılması uygun olacaktır.
- Vadesi 09.2024 gününden sonra olan repo ve ters repo işlemleri, devlet tahvili ve hazine bonosu ile vadeli mevduat hesaplarına ilişkin olarak değerleme gününe kadar tahakkuk eden ve ticari kazancın tespitinde gelir olarak dikkate alınan faiz tutarları ve bu tutarlara ilişkin 17.11.2024 tarihine kadar bankalarca tevkif edilmiş vergilere ilişkin olarak ilgili bankalardan yazı alınması gerekmektedir.
A ve B tipi fonlara ilişkin alış ve satışlar banka hesaplarından izlenerek oluşacak gelir ve giderlerin kayıtlara intikal ettirilmesi gerekmektedir. Tevkifata tabi olan, devlet tahvili ve hazine bonosu faizleri, özel sektör tahvil faizleri GOS gelir payı, mevduat faizi, repo gelirlerine ilişkin ilgili bankalardan 30.09.2024 tarihi itibariyle elde edilen faiz gelirleri ve bu gelirlerden kesilen tevkifat tutarlarına ilişkin yazılar alınarak kayıtlarla karşılaştırılması ve üç aylık tevkifat tutarına ilişkin tablo oluşturulması, bu tablonun Geçici Vergi dosyasında mevcut olması gerekmektedir.
- Şirket kayıtlarının 09.2024 tarihi itibariyle oluşturulacak Gelir tablosuna esas olmak üzere tekrar gözden geçirilmesi, tutarlarla ilgili mukayeseler, seviye kontrolleri yapılarak mükerrer olanların düzeltilmesi ayrıca “Dönemsellik İlkesi ” gereği döneme ait olmayan gider ve gelirlerin dönem gelir tablosunun oluşturulmasında dikkate alınmaması gerekmektedir.
- 09.2024 tarihi itibariyle kanunen kabul edilmeyen giderlerin nitelikleri itibariyle listelenmesi ( vergi ve cezalar, binek oto motorlu taşıt vergileri, indirim dışı tutulan KDV, bağış ve yardımlar vb. )
- Şüpheli hale gelen alacaklar için karşılık ayırma şartlarının (dava ve icra safhasında) bulunması halinde karşılık ayrılması, ayrılan karşılıkların önceki dönem ve bu döneme ilişkin olanlarının kayıtlarda ad – unvan olarak ayrı ayrı yer alması, bu tutarlarla ilgili 30.09.2024 tarihi itibariyle şirket avukatından yazılı bilgi alınması, dönem içinde tahsil edilen şüpheli alacaklarla ilgili gelir kaydı yapılması gerekmektedir.
| Firma Adı – Ünvanı | Alacağın Mahiyeti | Tutarı | Dava – İcra Safhasına
Geldiği Yıl |
Dava – İcra Dosya Tarih-
No |
Ayrılan Şüpheli Alacak
Karşılığı Tutarı |
| ……………………… | Çek Karşılığı | …………. | 2024 | ………………….. | …………………….. |
| ……………………… | Senet Karşılığı | …………. | 2024 | …………………. | …………………….. |
| ……………………… | Fatura Karşılığı | …………. | 2024 | ………………….. | ……………………. |
- Faaliyet sonuçlarının sağlıklı bir şekilde tespit edilebilmesi için 30.09.2024 tarihi itibariyle fiili envanter çalışması yapılması, bu çalışmanın hammadde, ticari mal ve mamul miktar dengesi tabloları ile desteklenmesi mevcut geçici vergi dosyasına konması gerekmektedir.
- Dövizli veya dövize endeksli satış faturalarının geçici vergi dönemi sonu itibari ile değerlemesi yapılarak düzenlenme tarihi ile tahsil tarihi arasındaki süre için KDV ‘li fatura düzenlenmesi gerekmektedir.
- Kurum kazancından indirilecek bağış ve yardımlar, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 14/6 numaralı bendinde belirtildiğinden, bu maddeye uygun olarak yapılan bağışların tespit edilerek kurum kârına oranlanması ve uygun olmayanların Kanunen Kabul Edilemeyen Giderlere dâhil edilmesi gerekmektedir.
- Dönem geliri niteliğindeki ciro primleri ve diğer dönem faaliyetlerine ilişkin gelirlerin tahakkuk ettikleri dönemde gelir veya gider yazılması gerektiğinden bu nitelikteki ödemelerin tahakkuk ettirilmesi gerekmektedir.
- Yenileme fonu uygulamasında üç yıllık sürenin başlangıcı olarak sabit kıymetlerin satıldığı yılın esas alınmasına dikkat edilmelidir. Üç yıllık sürede aynı türden alım yapılmaması halinde ayrılan tutar dönem gelirlerine intikal ettirilmelidir.
- Dönem faaliyetine ilişkin kira, elektrik, su, doğalgaz, telefon b. kullanımların dönem gideri olarak tahakkuk ettirilmesi. Birden fazla dönemi kapsayan giderlerden bu döneme ait olmayanların dönem gideri olarak tahakkuk ettirilmemesi gerekmektedir.
- Dönem içerisinde düzenlenen satış faturaları, aynı dönemlere ilişkin verilen Katma Değer Vergisi beyannamelerinde yer alan teslim ve hizmet bedelleri ve kayıtlarla karşılaştırma yapılarak mutabakat yapılması, üç aylık döneme ilişkin verilen kdv beyannamelerine yönelik karşılaştırma tablosunun hazırlanması gerekmektedir.
- Geçici Vergi Beyanına yönelik olarak muhasebe dışında yapılması gereken hesaplamalar dikkate alınarak dönem gelir tablosu düzenlenmesi, 2024 yılı Geçici Vergi beyannamelerine ilişkin oluşturulacak dosyada 30.09.2024 kümülatif mizanı ve yapılan çalışmaların yer alması uygun olacaktır.
Bilgilerinize sunulur.
